Конструкторлық құжаттаманың бірыңғай жүйесі. Жобалау құжаттарының түрлері. Сызбалар мен диаграммалардағы элементтердің белгіленуі. Цифрлық құрылғыларды сынау бағдарламасы мен әдістемесі.

Тақырып: Конструкторлық құжаттаманың бірыңғай жүйесі, жобалау құжаттарының түрлері, сызбалар мен диаграммалардағы элементтердің белгіленуі, сандық құрылғыларды сынау бағдарламасы мен әдістемесі

 

---

 

 1. Конструкторлық құжаттаманың бірыңғай жүйесі (КҚБЖ)

 

Конструкторлық құжаттаманың бірыңғай жүйесі (КҚБЖ) – бұл өнімдерді жобалау, құрастыру және өндіру процесінде қолданылатын құжаттаманы стандарттау жүйесі. КҚБЖ стандарттары өнімнің сапасын қамтамасыз етіп, оның барлық кезеңдерінде тиімді басқаруды ұйымдастырады. Бұл жүйе өнімнің барлық құжаттамаларын жүйелеп, стандарттарға сәйкес құжаттарды түсінікті және қолжетімді етеді.

 

КҚБЖ-нің негізгі мақсаттары:

- Өнімді жасау мен оның өндірісін басқаруды оңайлату.

- Құжаттаманың біркелкілігін және әмбебаптығын қамтамасыз ету.

- Өнімді өндіру, монтаждау, және пайдалануды оңтайландыру.

 

---

 

 2. Жобалау құжаттарының түрлері

 

Жобалау кезінде әртүрлі құжаттар дайындалады, және олардың әрқайсысы өнімді құрастыру, сынақтан өткізу және пайдалану үшін маңызды ақпарат береді.

 

# Негізгі жобалау құжаттарының түрлері:

 

1. Жұмыс сызбасы:

   - Жұмыс сызбасы – өнімнің әрбір элементінің нақты өлшемдерін, пішінін, және орнату ерекшеліктерін көрсететін құжат. Сызбада әрбір бөлшектің орны және оған сәйкес өлшемдер белгіленеді.

 

2. Электрлік сұлба:

   - Электрлік сұлбада әрбір электрлік компоненттің қосылуы және оның жүйеде қандай рөл атқаратыны көрсетіледі. Бұл құжаттар электрлік монтаждау процесінде маңызды рөл атқарады.

 

3. Техникалық сипаттама:

   - Өнімнің қызметі, негізгі сипаттамалары және қолдану аясы туралы ақпаратты қамтиды. Бұл құжат құрылғының пайдаланушысына оның параметрлері мен жұмыс принципін түсінуге мүмкіндік береді.

 

4. Монтаждау жоспары:

   - Компоненттердің орнату ретін көрсетеді және монтаждау кезінде құрылғының қалай жиналуы тиіс екенін түсіндіреді.

 

5. Сынақ бағдарламасы мен әдістемесі:

   - Құрылғының жұмысқа жарамдылығын тексеру үшін жүргізілетін сынақтар жоспарын қамтиды. Бұл құжат құрылғыны пайдалану алдында тексеруге мүмкіндік береді.

 

6. Құрастыру құжаттары:

   - Құрылғыны толық жинақтау процесін сипаттайды. Құрастыру құжаттары әрбір компоненттің орны мен бекітілу жолын көрсетеді.

 

---

 

 3. Сызбалар мен диаграммалардағы элементтердің белгіленуі

 

Сызбалар мен диаграммалардағы элементтерді белгілеу – жобалау құжаттамасының маңызды бөлігі. Белгілеу арқылы әрбір компоненттің функциясы, орны және сипаттамалары түсінікті түрде көрсетіледі.

 

# Белгілеу түрлері:

 

1. Электрлік компоненттердің белгіленуі:

   - Резисторлар, конденсаторлар, транзисторлар, және басқа да электрлік компоненттер стандартты шартты белгілермен белгіленеді.

   - Әрбір элементтің номиналды мәні, қуаты және кернеуі көрсетіледі.

 

2. Логикалық элементтердің белгіленуі:

   - Логикалық схемаларда логикалық элементтер, мысалы, ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ, ЕМЕС, XOR сияқты элементтер, тиісті белгілермен белгіленеді.

   - Логикалық функцияларды көрсететін символдар стандартталған.

 

3. Жүйелік элементтердің белгіленуі:

   - Жүйелік схемаларда әрбір блоктың функциясы көрсетіледі. Бұл блоктарда процессорлар, жады элементтері, байланыс интерфейстері және басқа элементтер белгіленеді.

 

4. Байланыс жолдарының белгіленуі:

   - Байланыс жолдары сызбада әртүрлі типті сызықтармен белгіленеді, мысалы, деректер жолы, қуат жолы, жер (ground) қосылымы және сигнал жолы. Әрбір жол өзінің функциясына сәйкес белгіленеді.

 

5. Параметрлер мен белгілеу нөмірлері:

   - Әрбір элементтің өзіндік нөмірі немесе идентификаторы болады. Бұл номерлер диаграммаларды оқуды жеңілдетіп, компоненттерді тез табуға мүмкіндік береді.

 

---

 

 4. Сандық құрылғыларды сынау бағдарламасы мен әдістемесі

 

Сандық құрылғылардың сенімділігін және функционалдығын тексеру үшін сынау бағдарламасы мен әдістемесі қолданылады. Бұл сынақтар құрылғының белгілі бір параметрлерге сәйкес келетінін және оның дұрыс жұмыс істейтінін анықтауға мүмкіндік береді.

 

# Сынау бағдарламасының негізгі кезеңдері:

 

1. Сынақ жоспарын құру:

   - Сынақ жоспары құрылғының қандай жұмыс жағдайларында тексерілетінін, қандай параметрлер өлшенетінін және қандай критерийлерге сәйкес бағаланатынын көрсетеді.

 

2. Сынақ түрлері:

   - Функционалдық сынақтар: Құрылғының барлық функцияларының дұрыс жұмыс істейтінін тексеру.

   - Жүктемелік сынақтар: Құрылғыны максималды жүктеме жағдайында тексеру, бұл оның тұрақтылығын бағалауға мүмкіндік береді.

   - Жылулық сынақтар: Температураның әртүрлі мәндерінде құрылғының жұмыс істеу қабілетін тексеру.

   - Шуылға төзімділік сынақтары: Құрылғының электромагниттік кедергілерге төзімділігін тексеру.

 

3. Сынақтарды жүргізу әдістемесі:

   - Әрбір сынақ белгілі бір әдістемеге сәйкес жүргізіледі, яғни сынақ үшін қажетті жабдықтар, өлшеу құралдары және тестілеу қадамдары анықталады.

 

4. Нәтижелерді бағалау және есеп беру:

   - Сынақ нәтижелері бойынша құрылғының барлық көрсеткіштерге сәйкес келетінін немесе келмейтінін анықтап, қорытынды жасалады. Нәтижелер есеп ретінде ұсынылып, құрылғының стандарттарға сәйкестігі бағаланады.

 

# Сандық құрылғыларды сынау әдістері

 

- Автоматтандырылған сынақ жүйелері: Үлкен көлемдегі өнімдерді сынау үшін автоматтандырылған сынақ жүйелері қолданылады.

- Қолмен тестілеу: Жеке құрылғыларды тексеру үшін қолмен тестілеу әдістері қолданылады.

- Диагностикалық сынақтар: Құрылғының ішкі диагностикасын жүргізу арқылы оның ақауларын анықтау.

 

---

 

 Қорытынды

 

Конструкторлық құжаттаманың бірыңғай жүйесі жобалау, құрастыру және өндіру процесінде құжаттардың сапасы мен дәлдігін қамтамасыз етеді. Жобалау құжаттарының әртүрлі түрлері, сызбалардағы элементтердің белгіленуі және сандық құрылғыларды сынау бағдарламасы электрондық құрылғылардың сапасын арттырып, олардың сенімді жұмысын қамтамасыз етуге бағытталған.